تفاوت تار و سه تار

۱. تعداد سیم‌ها

• تار: دارای ۶ سیم است که به صورت جفتی تنظیم می‌شوند. سیم‌ها به ترتیب: دو سیم سفید (یکی از فلز سفید و یکی از برنز)، دو سیم زرد (از برنز)، و دو سیم بم (یکی از فلز سفید و یکی از برنز).
• سه‌تار: دارای ۴ سیم است که شامل سه سیم سفید و یک سیم زرد می‌باشد. سیم‌ها به ترتیب: دو سیم سفید، یک سیم زرد، و یک سیم سفید.

۲. ساختار و شکل

• تار: کاسه‌ی این ساز بزرگ و به صورت دو تکه است که به شکل دل و قلب معروف است. کاسه‌ی تار معمولاً از چوب توت ساخته می‌شود و دارای سطح داخلی صاف و خارجی گرد است.
• 
• سه‌تار: کاسه‌ی سه‌تار کوچکتر و یک تکه‌ای است و معمولاً از چوب توت یا گردو ساخته می‌شود. شکل کاسه‌ی سه‌تار به صورت گلابی است.

۳. روش نواختن

• تار: با استفاده از مضراب که یک قطعه‌ی کوچک از فلز یا شاخ حیوان است نواخته می‌شود. نوازنده مضراب را بین انگشت شست و اشاره‌ی دست راست نگه می‌دارد.
• سه‌تار: با انگشت اشاره‌ی دست راست نواخته می‌شود. نوازنده از ناخن یا پد انگشت برای ضربه زدن به سیم‌ها استفاده می‌کند.

۴. صدای تولیدی

• تار: صدای تار به خاطر ساختار بزرگتر و تعداد سیم‌های بیشتر، عمیق‌تر، بم‌تر و پرتر است. این ساز قادر به تولید طیف گسترده‌ای از دینامیک‌های صدا است.
• سه‌تار: صدای سه‌تار نرم‌تر، ظریف‌تر و ملایم‌تر است. این ساز برای اجرای قطعات احساسی و آرام مناسب‌تر است.

۵. تاریخچه و فرهنگ

• تار: یکی از سازهای اصلی موسیقی کلاسیک ایرانی است که در قرون گذشته توسعه یافته و در موسیقی‌های رسمی و مجلسی استفاده می‌شود. این ساز در اواخر دوران قاجار به شکلی که امروزه می‌شناسیم درآمده است.
• سه‌تار: ساز سه‌تار قدیمی‌تر از تار است و به عنوان سازی عرفانی و روحانی شناخته می‌شود. این ساز توسط عارفان و صوفیان برای اجرای موسیقی‌های معنوی و عرفانی استفاده می‌شده است.

۶. سختی نوازندگی

• تار: به دلیل ساختار پیچیده‌تر و نیاز به استفاده از مضراب، نوازندگی تار تکنیک‌های بیشتری می‌طلبد و یادگیری آن معمولاً سخت‌تر است.
• سه‌تار: نواختن سه‌تار به دلیل استفاده از انگشت اشاره و عدم نیاز به مضراب، معمولاً برای مبتدیان آسان‌تر است.

۷. وزن و حمل و نقل

• تار: به دلیل اندازه و ساختار بزرگ‌تر، سنگین‌تر است و حمل و نقل آن دشوارتر است.
• سه‌تار: به دلیل کوچکتر بودن و وزن کمتر، حمل و نقل آسان‌تری دارد و برای نوازندگان سیار مناسب‌تر است.

۸. مواد سازنده

• تار: علاوه بر چوب توت برای کاسه، دسته‌ی تار از چوب گردو ساخته می‌شود و پرده‌های آن از نخ نایلونی یا ابریشمی تهیه می‌شود.
• سه‌تار: کاسه از چوب توت یا گردو ساخته می‌شود و دسته از چوب گردو یا شمشاد. پرده‌های سه‌تار نیز از نخ نایلونی یا ابریشمی هستند.

این تفاوت‌ها نشان‌دهنده‌ی تنوع و غنای سازهای موسیقی ایرانی هستند و هر یک از این سازها جایگاه خاص خود را در موسیقی ایرانی دارند.